|
|
Галоўная цяжкасць - застацца
жыць..."
Нават зараз, узгадваючы падзеі Вялікай
Айчыннай вайны, Аляксандр Сяргеевіч Статкевіч не можа стрымаць слёз.
Цяжка яму гаварыць пра ваенныя гады. Многае ўжо сцерлася з памяці.
Аднак аб тым, што ваяваць давялося ў складзе 2 батальёна 162
стралковага палка 54 гвардзейскай стралковай дывізіі 3 гвардзейскага
корпуса 28 арміі II Беларускага фронту, вымаўляе нібы скорагаворку.
Увесь свой баявы шлях яму прыйшлося прайсці ў гэтым воінскім
фарміраванні. Нават калі Аляксандра Сяргеевіча параніла ў нагу, і
санінструктар, якая перавязвала яе, прапанавала адправіцца ў шпіталь,
паранены адмовіўся, бо ў такім выпадку давялося б адстаць ад сваіх
таварышаў. Прыйшлося паскакаць на адной назе дзён дзесяць, затое
застаўся ў страі.
Нарадзіўся Аляксандр Сяргеевіч у вёсцы Дунцы Любанскага
раёна. Тут і сустрэў вайну. Мабілізавалі юнака на фронт у 1944 годзе.
На станцыі Жабінка салдат памылі, пастрыглі, пераапранулі ў
вайсковую форму, абучылі ваеннай справе і адправілі ў горад
Сталупенен ва Усходняй Прусіі. Затым перакінулі ў мястэчка Мінен.
Гэта была ўжо Чэхаславакія. Гарадоў і мястэчак з небеларускімі
назвамі давялося пабачыць шмат.
 Неаднаразова
Аляксандр Сяргеевіч біў ворага на перадавой.
Ні голаду, ні холаду не адчувалася. Галоўная цяжкасць
на фронце - застацца жыць, - дзеліцца разважаннямі ветэран. - Бо
нярэдка здаралася так, што ўвечары ў бой уступала сто чалавек, а
раніцай вярталася трыццаць-сорак. Папаўненне прыбывала праз 2-3 дні.
Зімой было асабліва цяжка. Даводзілася перапраўляцца праз рэчку,
ляжаць на снезе, падасланым хваёвымі лапкамі. Але салдаты не хварэлі.
Чалавек прыстасоўваецца да ўсяго. Нават па гуку выпушчанага ворагам
снарада навучыліся вызначаць: упадзе далей альбо разарвецца недзе
непадалёку. Тады ўжо прыгіналіся, хаваліся ад асколкаў.
Былы начальнік штаба палка Андрэй Пятровіч Ярохін пасля
заканчэння вайны неаднаразова наведваўся да Аляксандра Сяргеевіча.
Госць любіў паўтараць: "Каб не ты, Саша, мяне б даўно ўжо не было ў
жывых...". А здарылася вось што.
...Аднойчы адзін са снарадаў трапіў у зямлянку. Каго
адразу забіла, каго параніла. Узняўшы галаву, Аляксандр Сяргеевіч
заўважыў, што аднапалчаніна засыпала зямлёй. Юнак, без
прамаруджвання, падпоўз да таго месца і пачаў разграбаць зямлю
рукамі, каб даць магчымасць чалавеку дыхаць. Хутка з зямлі паказаўся
твар афіцэра. Жыццё яго было выратавана.
Ветэран добра памятае той момант, калі пачуў аб Вялікай
Перамозе. Дзяжурны, даведаўшыся аб гэтай радаснай навіне, з усёй
сілы выкрыкнуў: "Славяне, торжествуй! Война кончилась!". Пасля гэтых
слоў, усе, хто засталіся жывыя, пачалі скакаць, абдымацца, віншаваць
адзін аднаго. Такое не забываецца.
Аб тым, як салдат праявіў сябе ў барацьбе з непрыяцелем,
лепш за ўсё могуць расказаць баявыя ўзнагароды. Яны не маглі
абмінуць і Аляксандра Сяргеевіча Статкевіча. За ўдзел у баявых
дзеяннях ён атрымаў медалі "За адвагу", "За баявыя заслугі", "За
ўзяцце Прагі", "За ўзяцце Берліна", "За ўзяцце Кёнігсберга" і ордэн
Айчыннай вайны другой ступені.
Дэмабілізаваўся Аляксандр Сяргеевіч 19 мая 1946 года і
вярнуўся ў родную вёску, дзе праз пяць год, скончыўшы Слуцкае
педвучылішча, працаваў настаўнікам пачатковай школы.
Д. Рабцава.Голас
Любаншчыны. - 2009 №33
Да зместу |
|
