Аб гісторыі роднага краю, аб лёсах герояў і простых людзей, якіх узрасціла гэта зямля

ВЫПРАБАВАННЕ ВАЙНОЙ

Архіў фатаграфій

Выпрабаванне вайной  У першы ж дзень вайны пачалася мабілізацыя мужчын прызыўнога ўзросту, але многія любанцы, не чакаючы павесткі, тыя, хто не падлягаў прызыву, прыходзілі ў ваенкамат самі, як падказвала ім сумленне...>>>>>

У чэрвені 1941 -га...  (3 успамінаў былога партызана Л. М. Манкевіча)  Не прайшло і паўгадзіны, як у небе не вельмі высока праляцелі некалькі самалётаў з чорнымі крыжамі на крылах. Над Любанню яны развярнуліся і накіраваліся назад. Праз некаторы час у баку Слуцка пачуліся ўзрывы...>>>>>

Из докладной записки командира о деятельности отряда с 5 июля по 24 августа 1942 г.  После занятия немцами гор. поселка Любань по распоряжению начальника НКВД по Полесской обл. капитана госбезопасности тов. Строкина (так как с Минском уже была прервана связь) мне было предложено...>>>>>

3 успамінаў былой жыхаркі в. Камуна А. П. Шыкуновай (Адзярыхі)  Акупанты паказалі свой звярыны твар з першых дзён з'яўлення ў Камуне, назва якой асацыіравалася, відаць, з самым ненавісным для іх словам «камунізм». У пачатку ліпеня гітлераўцы прыехалі з Любані на некалькіх машынах у нашу вёску...>>>>>

Хмары насунуліся з захаду  Яшчэ ў першыя дні вайны Любанскі райком КП(б)Б прыняў пастанову аб арганізацыі партызанскай вайны ў выпад ку акупацыі. Былі пакінуты партыйныя і савецкія работнікі — старшы ня Любанскага райвыканкома...>>>>>

Из административного  распоряжения № 1 командующего тылом армиий «Центр»  Все евреи и еврейки, находящиеся на занятой русской территории и достигшие 10-летнего возраста, немедленно обязаны носить на правом рукаве верхней одежды и платья белую полосу шириной 10 см с нарисованной на ней сионистской звездой или...>>>>>

Постоновление ЦК КП(б)Б о направлении  группы Далидовича Любанский район  Обязать группу тов. Далидовича непрерывными диверсиями дезорганизовать движение поездов в районе ж.-д. ст. Уречье, производить крушение поездов, взрывать ж.-д. полотно, уничтожать базы и склады горючего...>>>>>

Из сообщения наркомата БССР в ЦК КП(Б)Б о деятельности истребительных батальонов  Нач. Любанского РО НКВД Ермакович с группой оперработников в 6 чел. был направлен для разведки в тыл противника. В 19 час. северо-западнее г/п Любань на шоссейной дороге Старобин — Бобруйск замечена группа противника...>>>>>

Трывожная восень ( Казлоў Васіль Іванавіч)...У Загалле трэба было ехаць абавязкова. Гэта была адна з найбольш вялікіх вёсак Любанскага раёна, і галоўнае — там у мяне былі добра знаёмыя і надзейныя людзі: старшыня сельсавета Сцяпан Карнееў і ...>>>>>

Не схілілі галавы  Чорная хмара акупацыі апусцілася на раён, але народ не скарыўся, не змірыўся з новым рэжымам, які насаджвалі вылюдкі. Падпольная патрыятычная група праз некалькі месяцаў пасля акупацыі была створана ва Урэччы...>>>>>

Любанскі падпольны райком КП(б)Б  (21.3.1943-1.7.1944 г.)  3 верасня 1941 г. камсамольскай работай па загаду Любанскай партыйнай тройкі кіравалі камсамольцы — настаўніца Нежынскай школы Ф. Г. Конанава і брыгадзір калгаса «12 год Кастрычніка» А. П. Майстрэнка...>>>>>

Нескароная Любаншчына  Восенню 1941 г. асобныя патрыятычныя і камсамольскія трупы, якія дзейнічалі на тэрыторыі Любанскага раёна, былі падпарадкаваны адзінаму кіраўніцтву — партыйнай тройцы і замацаваны за партызанскімі атрадамі...>>>>>

Партызанскія фарміраванні, якія дзейнічалі на Любаншчыне ў 1941 — 1944 гг.

Из дневника командира партизанской бригады № 25 им. Понаморенко А. И. Далидовича В совхозе некоторые хотели разобрать имущество, но с появлением нас успокоились. Район был свободный от врага... Утром послали разведку в Городятичи. Вечером послали две группы для сжигания двух мостов...>>>>>

Разгром Любанскага гарнізона  Да свята 24-й гадавіны Кастрычніка партызаны рыхтавалі свой асаблівы, партызанскі падарунак. Было вырашана разграміць варожы гарнізон у Любані. Аперацыя нялёгкая, вельмі небяспечная...>>>>>

Такое кароткае жыццё... (Брагін Аляксей Фёдаравіч)   Нядоўгім быў удзел у вайне А. Ф. Брагіна. Трагічна склаўся яго лес, столькі ён мог бы яшчэ зрабіць — і не паспеў за свае 36 гадоў... На пасадзе сакратара Мінскага абкома КП(б)Б ён таксама працаваў нядоўга...>>>>>

В пламени партизанской борьбы (Из воспоминаний И. И. Чернышева)  Когда мы открыли огонь из своей партизанской пушки, немцы засыпали нас снарядами и минами. Местность, где мы держали оборону, была открытой, отряду пришлось отойти за р. Орессу...>>>>>

Из дневника М. А. Желтова,партизана отряда им. Е. Д. Горбачёва  В Городятичах были полицейские. Расстреляли несколько крестьян за то, что не везут хлеб. Командир ушел на совещание. Предполагается на днях большой поход...>>>>>

Партызанскі аэрадром  3 успамінаў  В. I. Казлова  У пачатку жніўня 1942 г. мы пайшлі аглядаць астравок Зыслаў на ўсходзе Любанскага раёна. Партызанская барацьба шырылася, набывала размах. Без сувязі з Вялікай зямлёй дзейнічаць...>>>>>

3 кагорты мужных  Гарбачоў Яўстрат Дзянісавіч  Ворагам стала вядома пра падпольную работу Я. Д. Гарбачова. За яго галаву была аб'яўлена вялікая ўзнагарода. Але патрыёт, не зважаючы на небяспеку, працягваў сваю такую патрэбную і рызыкоўную работу...>>>>>

Траскуноў Міхаіл Аляксеевіч У гады Айчыннай вайны М. А. Траскуноў знаходзіўся ў Любанскім раёне, з сярэдзіны ліпеня 1941 г. быў сакратаром раённай партыйнай тройкі...>>>>>

Камбрыг Гуляеў 3 Бабруйска часць, у якой служыў Гуляеў, у першы дзень вайны спешна накіравалася на захад насустрач ворагу. На яе абрушыўся ўдар нямецкіх танкаў, што рваліся на ўсход. Гуляеў з падраздзяленнем чырвонаармейцаў апынуўся ў акружэнні...>>>>>

Из докладной записки о работе подпольных комсомольских организаций в 1942 г.  1 августа 1942 г. мы [партизанский отряд им. Гастелло] вступили на белорусскую землю. Двигались в основном только ночью лесистой и болотистой местностью... При форсировании дорог, а также водных рубежей везде нам способствовали местные жители...>>>>>

Обстановка и состояние комсомолькой работы 27 сентября 1942 г.  29 сентября к нам прибыл т. Мазуров. В зоне штаба Козлова в момент нашего прибытия имелось 33 партизанских отряда: Розова, Патрина, Далидовича...>>>>>

О подпольной работе  В деревнях имеются комсомольцы, которые ведут работу легально. Это партизанские резервы, и с приходом немцев или полиции они уходят в отряды. Подпольная организация занимается сбором оружия для партизанских отрядов, а также выявлением предателей, шпионов и др...>>>>>

Смерць патрыёткі  Паліцаі падхапілі Феню пад рукі, паднялі і паставілі на мёрзлую зямлю. Дзяўчаты загаласілі, падаліся наперад: Феня была босая, ногі пасінелыя і апухлыя ад пабояў. Хістаючыся, намагаючы апошнія сілы, Феня настаяла з паўхвіліны і павалілася...>>>>>

Из донесения о состоянии комсомольской работы в тылу в ноябре 1942 - феврале 1943 г.  ...Комсомол ведет большую работу по развитию партизанского движения. За 3 месяца пришло в комсомольские организации партизанских отрядов более 500 комсомольцев из...>>>>>

Сябра дзеда Талаша  У лесе Шэшкі зрабілі сховішча, куды складвалі знойдзеную зброю — ведалі, што яна спатрэбіцца. Калі восенню стары ляснік сустрэў партызан...>>>>>

Из дневника К. Ф. Пущина.  Московский комсомольский отряд им. Н. Гастелло прибыл на место дислокации на остров Двесница в распоряжение штаба...>>>>>

Партызанская зона  Партызанскія атрады Любаншчыны ні на дзень не спынялі барацьбу з ворагам. Акупацыйныя ўлады вымушаны былі пакідаць многія населеныя пункты, канцэнтраваць свае сілы ў гарадах і буйных пасёлках...>>>>>

Из докладной записки секретаря Минского обкома партии В. И. Козлова в ЦК КП(б)Б…  29 июля 1941 г. в совхозе «Сосны» Любанского района подпольным партийным комитетом было принято решение о созыве совещания коммунистов Любанского района по ознакомлению...>>>>>

«Звязда» на Любаншчыне  Так мы працавалі да 25 студзеня 1943 г. Той ноччу быў самалёт з Вялікай зямлі. Увечары мы ехалі ў напрамку глухой вёсачкі 6-я Брыгада. Спыніліся ў дзвюх крайніх хатах, у якіх жылі салдаткі Марфа Мігун і Марыля Бубіч...>>>>>

Баявы кліч  3 успамінаў рэдактара любанскай раённай  газеты «Кліч Радзімы» А. Д. Сакевіча  У штабе партызанскай брыгады № 25 мяне сустрэў сакратар Любанскага падпольнага райкома партыі Аляксандр Баравік. Ён сказаў, што атрыманы новыя шрыфты і ...>>>>>

Люди высокого долга  3 января 1942 г. я вместе с парти занами Герасимом Гальченей, Антоном Филипушко и Филиппом Костюковцом направился в деревню Турок. Нужно было достать питание к радиоприемнику — наши батареи уже выдыхались...>>>>>

Из постоновления Минского обкома КП(б)Б ОТ 18 августа 1943 г. Об урожае 1943 г.  Минский подпольный обком, реализуя решения ЦК КП(б)Б по вопросу об урожае 1943 г., обязывает всех секретарей подпольных райкомов, парторганизаций партизанских отрядов применить все виды борьбы к тому...>>>>>

Падпольная раённая газета "Кліч Разімы" паведамляла. 1943 г.  Сялянамі вёсак Асавецкага і Ямінскага сельсаветаў складзены акт аб тых злачынствах, якія ўтварыла гітлераўская разбойнічая банда...>>>>>

Из отчёта командования партизанского отряда А. И. Далидовича ...  21 ноября немцы бросили часть, идущую на фронт, на борьбу с партизанами в колве 1500 чел., 5 танков, 3 самолета и артиллерию. В результате этой операции...>>>>>

Справка командования  партизанского отряда А. И. Патрина об организации … В мае 1942 г. из отряда была выделена группа в количестве 45 чел., которая выросла в отряд, где командиром тов. Цикунов...>>>>>

Протокол № 1 организационного бюро  Любанского РК КП(б)Б от 21 марта 1943 г. РК КП(б)Б обязывает всех членов райкома наладить связь с коммунистами, которые не в партизанских отрядах. С советским активом, дав им конкретные задания...>>>>>

Выписка из протакола № 5 заседания Любанского РК КП(б)Б Постановили. Довести до сведения ЦК КП(б)Б о том, что тов. Завертаев А. С. убит в боях с немецкими оккупантами после приема его кандидатом в члены ВКП(б) первичной парторганизацией...>>>>>

Донесение командования бригады им. Чкалова В. И. Козлову о боевой деятельгости ...Группой отряда им. Громова (старший Черный) 25 ноября 1943 г. на дороге Слуцк —Уречье подорвана автоцистерна, при этом автоцистерна сгорела, убито 2 немца...>>>>>

Из докладной записки  И. Ф. Степанцова секретарю ЦК КП(б)Б П. К. Понаморенко…. В связи с вступлением Красной Армии на территорию Белоруссии подпольный комитет КП(б)Б Минской области обратился к партизанам и трудящимся с призывом больше уничтожать немцев, помогать партизанским отрядам...>>>>>

Вораг не прайшоў  3 успамінаў камандзіра атрада імя К. Каліноўскага I. А. Хімічова  22 студзеня 1944 г. немцы ўварваліся ў Старыя Юрковічы. Запылалі хаты вёскі. Акупанты ставілі сваёй мэтай перарэзаць дарогу Любань - Сосны — Камуна — Гарадзяцічы і выйсці на злучэнне...>>>>>

Из отчёта секретаря обкома ЛКСМБ П. Е. Попова секретарю ЦК ЛКСМБ М.В.Зимянину... За отчетный период комсомольцы и молодежь бригады им. Чкалова пустили под откос 3 эшелона, путем минирования уничтожили 42 автомашины, 14 повозок, танкетку противника, порвали 15 км связи и сожгли 4 моста на шоссейных дорогах...>>>>>

Из рапорта командования партизанского отряда им. К. Калиновского Партизанский отряд им. К. Калиновского бригады № 25 им. Пономаренко, действующей в Любанском районе Минской обл., 1 июля 1944 г. соединился с передовыми частями Красной Армии в лесу между...>>>>>

Не скарыліся ворагу...Бой быў кароткі, але жорсткі. Асавецкія падпольшчыкі сустрэлі каля трох дзесяткаў гітлераўцаў, якіх навёў здраднік. Становішча было бязвыхад ным. Не ўдалося вырвацца патрыётам з варожага акружэння. А вайна толькі пачыналася...>>>>>

Письмо секретаря  ЦК ЛКСМБ К. Т. Мазурова Л. В. Шершнёвой   Римма была в тылу врага в моей группе, поэтому я хочу написать Вам несколько слов о ее жизни. Вам, по-видимому, известно, что Римма училась в Москве в специальной школе и летом 1942 г. была зачислена в отряд московских комсомольцев...>>>>>

Партызаны і падпольшчыкі, якія загінулі ў гады Вялікай Айчыннай вайны 1941 —1945 гг.

У змрочныя дні акупацыі  Супраць мірнага насельніцтва Любанска-Акцябрскай партызанскай зоны было праведзена некалькі карных аперацый. У сакавіку 1942 г. пачалася аперацыя пад кодавай назвай «Бамберг», у якой прынялі ўдзел артылерыйскі...>>>>>

Што давялося перажыць...  3 успамінаў Н. А. Сергіені, жыхаркі г. Любань  Зімой немцы пачалі аблаву. Людзі ратаваліся ў балоце. Фашысты палілі нашы зямлянкі, лавілі напуджаных курэй і адкручвалі галовы... Многіх вяскоўцаў схапілі карнікі. Прыгналі ў вёску, зачынілі ў гумне, абклалі яго саломай і паставілі варту...>>>>>

3 успамінаў Т. П. Нікіцюк, былой нявольніцы на прымусовых работах у Германіі   5 сакавіка 1943 г. у хату прыйшлі немцы, загадалі ісці з імі. Моладзі сабралі многа, гаварылі, што павязуць у Бабруйск на пагрузку сена. Родныя прынёслі нам які-кольвечы харч і вопратку. Павезлі нас у Германію...>>>>>

3 успамінаў М. А. Шаплыкі, жыхаркі в. Сарачы  Кожны раз, вярнуўшыся ў вёску, мы не далічваліся адной ці двух хат. Спачатку фашысты палілі пабудовы, што стаялі на ўскраіне, а ў 1942 г. ператварылі ў попел амаль усе Рэдкавічы...>>>>>

Цудам засталіся жывымі  Напярэдадні вайны я вучылася ў Мінску. Улетку 1941 г. цяжка захварэў старэйшы брат Іван, яго адвезлі ў адну з мінскіх бальніц. Я некалькі разоў наведвала яго...>>>>>

3 успамінаў Л. I. Дзяркач, былой вязніцы фашысцкіх канцлагераў  Памятаю першыя дні вайны. Кожны дзень у небе гулі самалёты з крыжамі на крылах. Бацька суткамі не з'яўляўся дома, ён быў начальнікам уліковага пункта Любанскага РВК. Калі сабраліся эвакуіравацца, было ўжо позна...>>>>>

З успамінаў У. I. Карповіч, былой вязніцы нямецкага канцлагера Да замужжа я жыла з бацькамі ў вёсцы Калінаўка. Выйшла замуж і пераехала ў Азёрнае. Мужа майго, Арсеня, у першы дзень вайны забралі на фронт, і закончылася маё сямейнае жыццё, прапаў Арсень без вестак...>>>>>

«Навошта яны стралялі ў твар?..»  3 успамінаў У. К. Коршука, прафесара  Партызанаў упершыню я ўбачыў зімою, і з таго часу яны запомніліся мне людзьмі ў белых маскхалатах. Неўзабаве тата пайшоў з імі ў лес, а мы з мамай засталіся ў дзядулі...>>>>>

Жыццё ў няволі  У пачатку вайны немцы наведваліся ў нашу вёску мала. Навокал дзейнічалі партызанскія атрады, пад іх абаронай сяляне жылі больш-менш спакойна. Займаліся сваёй звычайнай справай, дапамагалі партызанам...>>>>>

Мірныя жыхары — ахвяры фашысцкага тэрору

Из донесения члена военного совета 28-й армии генерал-майора А.Мельникова… ... В местечке Уречье Слуцкого района немецкие изверги расстреляли 8 мая 1942 г. еврейское население в количестве 830 человек...>>>>>

Герой з вёскі Пласток У лютым 1945 г. дывізія, у якой служыў Захар Лышчэня, вяла цяжкія баі пад г. Брэслаў. Тут праціўнік скан-цэнтраваў буйныя сілы. Перад воінамі была пастаўлена задача...>>>>>

Зорка Героя  Наруцкі Дзіанісій Сільвестравіч Нялёгка і драматычна складваўся лес Дзіанісія Наруцкага. Немаўлём страціў бацькоў, выхавалі яго чужыя людзі ў в. Малы Смольгаў. Яны замянілі хлопцу родных, далі свае прозвішча, і ўсё жыццё Дзіанісій ставіўся да іх, як да бацькоў...>>>>>

Хлопец з Нежараўкі  Калі ў 1944 г. Міхаіла Рагоўскага прызвалі ў Чырвоную Армію, ён ужо не быў навічком у ваеннай справе. Змагаўся з ворагам у партызанскім атрадзе, быў разведчыкам...>>>>>

Кавалер ордэна Славы Вайна застала 15-гадовага Карла Куркевіча ў самым пачатку жыццёвага шляху, калі наперадзе, здавалася, такое вялікае і шчаслівае жыццё. Хацелася змагацца з ворагам...>>>>>

Героі вядомыя і невядомыя  Любаншчына — невялікі, шматпакутны, гераічны кавалачак беларускай зямлі... Колькі лепшых сваіх сыноў страціла яна ў гады мінулай вайны! Прайшло больш паўстагоддзя, а боль па загінуўшых не праходзіць і сёння...>>>>>

У працы, як у баі  3 першых дзён вайны Ц. Д. Анісімаў на фронце. На пасадзе палітрука ба тальёна змагаўся з ворагам пад Вязьмай і Масквой, на Курскай дузе, вызваляў Украіну...>>>>>

Два ордэны ветэрана Вайну Іван Ушанаў сустрэў пятнаццацігадовым юнаком. Вельмі хацеў трапіць на фронт, але адказ быў адзін: падрасці трэба...>>>>>

Выстаялі, перамаглі...  3 успамінаў удзельніка парада Перамогі С. Р. Пажарыцкага  Ніколі не забыць той святочны, урачысты парад пераможцаў. Ішоў дождж, але на душы кожнага з нас было светла і радасна, як ніколі ў жыцці. Выстаялі, выжылі, перамаглі...>>>>>

Андруховічы  Звычайная сям'я, звычайныя лёсы... Жылі Андруховічы простымі, як хлеб, сялянскімі інтарэсамі, а ў суровы для Айчыны час усе як адзін узняліся на яе абарону...>>>>>

Сцяг Перамогі над Любаншчынай  У гэты дзень наступаючыя часці Чырвонай Арміі падышлі да Любані. Гарадскі пасёлак знаходзіўся ў паласе наступления 19-й механізаванай брыгады...>>>>>

Гремели бои...  Любанский район был освобожден в результате наступательной операции под кодовым названием «Багратион» частями 28-й армии ІБелоруского фронта...>>>>>

Сообщение Советского информбюро. Оперативная сводка за 30 июня 1944 г.  Северо-западнее и западнее города Бобруйска наши войска, развивая успешное наступление, овладели районными центрами Минской области...>>>>>

О боевых действиях 19-й механизированной бригады  в 1944 г. ...26 июня 1944 г. 19-я механизированная бригада вышла к р. Птичь в районе Глуск и после захвата мотопехотой берега начала строить переправы через реку...>>>>>

Они освобождали Любанский район

Из информации Любанского РК КП(б)Б Минскому обкому КП(б)Б 1 июля 1944 г. трудящиеся Любанщины с любовью и гордостью встретили наших доблестных воинов. Население деревень добровольно сдало для Красной Армии...>>>>>

Из докладной записки Минского обкома КП(б)Б ЦК КП(б)Б ....Жители Любанского района на постройку танковой колонны и авиаэскадрильи...>>>>>

Из отчёта командования партизанских отрядов Минской области  Население с большим воодушевлением следит за наступлением героической Красной Армии и с нетерпением ждет дня своего освобождения от фашистского ига. Крестьяне районов действия немецких карательных отрядов поголовно скрываются в лесах...>>>>>

Из наградного листка полковника В.В. Ершова  ...Полковник тов. Ершов, командуя механизированной бригадой в боях с немецкими захватчиками с 25 июня 1944 г., обходным маневром сломил сопротивление противника... >>>>>

Из наградного листа командира взвода старшины А.А.Кривощёкова  ...Старшина Кривощеков имеет большой боевой опыт по инженерному обеспечению войск. За время боев с 24 июня по 15 июля 1944 г. Кривощеков успешно выполнил ряд ответственных задач... >>>>>

От оккупации до освобождения  С. М. Шикунов, активный участник партизанского движения, с 1944 г.— заместитель председателя Любанского райисполкома...>>>>>

Из политдонесения начальника политотдела 28-й армии полковника Н. В. Егорова ...В местечке Уречье Слуцкого района Минской области перед своим уходом фашисты взорвали военный городок, церковь, вокзал...>>>>>

Ганебная правакацыя не ажыццявілася  Зімой і вясной 1944 г. акупацыйныя ўлады праводзілі на часова захопленай тэрыторыі шырокую кампанію па мабілізацыі мясцовага насельніцтва...>>>>>

Из политдонесения члена военного совета 28-й армии генерал-майора А.Мельникова  ...При встрече [Красной Армии] крестьяне часто выносят к въезду в село столы, накрывают их вышитыми полотенцами, кладут хлеб и соль. Иногда все село выходит встречать бойцов, сержантов и офицеров...>>>>>

Воіны Чырвонай Арміі - землякі, якія загінулі і прапалі без вестак у гады ВАв.

Дарогамі партызанскай Беларусі (А.І.Залескі) Калі ехаць цяпер з калгаса імя Беларускай ваеннай акругі ад вёсак Кузьмічы і Ніжына на ўсход, то за вялікім галам — нізінай — і будзе вёска Загалле...>>>>>

Людзі асобага складу (В.І.Казлоў) (гісторыя партызанскага руху на Міншчыне)

Быт сялян у вайну ў Загальскім краі (А.І.Залескі) Кніга напісана ў 50-х гадах на аснове даследавання этнаграфічнай экспедыцыі ...>>>>>

Дачка Арэсы (Андруховіч Анатоль Антонавіч Мастацка-дакументальная аповесць)
 

Наверх

Дачка Арэсы (Андруховіч А.А. Мастацка-дакументальная аповесць)

Людзі асобага складу (В.І.Казлоў) (гісторыя партызанскага руху на Міншчыне)

Быт сялян у вайну ў Загальскім краі (А.І.Залескі)

Нескароная Любаншчына

Сябра дзеда Талаша 

Партызанскі аэрадром