|
|
Я плачу, калі ўспамінаю
Набліжаецца вялікая дата - 65-ая гадавіна вызвалення
вялікай Перамогі ад фашысцкіх захопнікаў. Напярэдадні яе ўсё
часцей успамінаюцца вайна, яе суровыя выпрабаванні. I ад успамінаў
гэтых на вачах наварочваюцца слёзы. Бо столькі гора давялося зведаць
у Вялікую Айчынную, столькі страху і трывогі - што забыць гэтага
немагчыма ніколі.
У тыя гады жыла я ў вёсцы Малая Плюсна, якая была на
перадавой лініі барацьбы з ворагам. Непадалёку ў в.Прусы
Старадарожскага раёна размяшчаўся нямецкі гарнізон. А ў Плюсне
Вялікай стаяў партызанскі атрад. У нашым жа населеным пункце
кватэравала адна рота "лясных воінаў". Спалі яны ў доме, дзе
абсталявалі для сябе двух'ярусныя нары, харчаваліся па 3-4 чалавекі
ў хатах пастаянных жыхароў Малой Плюсны.
Пабудову, дзе жылі партызаны, ахоўвалі іх таварышы па
зброі, а па вёсцы праводзілася яшчэ вярховае патруляванне на конях.
У абодвух канцах яе мелася грамадзянская ахова з ліку мясцовых
жыхароў. Дзяжурылі яны кожную ноч па два чалавекі на працягу чатырох
гадзін. А днём працавалі ўсе ў полі, расцілі хлеб.
I так працягвалася два гады, пакуль
не пачалася блакада.
Тады партызаны пайшлі на востраў Зыслаў, а насельніцтва
з Плюсны і Трубяціна падалося ў лес. Толькі не доўга хавалася яно
там. Ухуткім часе немцы выгналі людзей адтуль, пастроілі ў калоны і
пачалі сартаваць. Маладых адпраўлялі ўправа, старых і дзяцей — улева.
Першых пасадзілі на павозкі і павезлі некуды для далейшай адпраўкі ў
Германію. 3 дапамогай астатніх жа фашысты выяўлялі міны на палях. А
на справе было гэта так. Да жэрдкі прывязвалі тры бараны. Затым
жанчыны бралі тую жэрдку і цягнулі яе на адлегласць 3 кіламетраў у
бок вёскі Прусы. Разварочваліся — і такім жа чынам вярталіся назад
ужо з левага боку дарогі. Немцы з сабакамі ішлі далёка ззаду і
толькі лаяліся ды падганялі гаротных людзей.
Другая група вяскоўцаў гэтак жа абследавала палі ў бок
Трубяціна. Усё гэта партызаны бачылі, а таму яны не ставілі мін
паблізу навакольных населеных пунктаў, каб не падвяргаць вяскоўцаў
небяспецы.
У суседнім Трубяціна былі немцы. Яны параскідалі там
шмат дамоў і сабе пабудавалі дзве казармы, а двор абнеслі двайною
сцяною. Па кутках двара зрабілі два бункеры, якія злучаліся
траншэямі. А вось капаць іх прымушалі мясцовае насельніцтва. I тах
працягвалася два месяцы. Гітлераўцы планавалі, што гэтыя збудаванні
засцерагуць іх, але пралічыліся. Чырвоная Армія без асаблівых
намаганняў заняла Трубяціна і пагнала ворага з нашых мясцін.
Прыход савецкіх войскаў людзі ўспрынялі з радасцю. Бо
вайна ўсім нам прынесла шмат бяды. Толькі з нашай Плюсны яна
назаўсёды забрала 13 чалавек. Напрыклад, з сям'і Міхаіла Барысевіча
на фронце ваявалі 4 сыны і два з іх загінулі там. Сам жа гаспадар
разам з малодшым сынам Іванам ахоўваў вёску і карміў партызан. Цяпер
ужо Міхаіла Барысевіча няма сярод жывых, а Іван Міхайлавіч
з'яўляецца інвалідам I групы.
Хаця і няшмат, але яшчэ ёсць у нашай Плюсне людзі, якія
дапамагалі партызанам і такім чынам набліжалі доўгачаканую Перамогу.
Сярод іх Леакадзія Антонаўна Голуб-Забродская, Аляксандра Міхайлаўна
Гірыловіч.
Фаіна БРАГІНЕЦ, г. Любань.Голас
Любаншчыны. - 2009 №101
Да зместу |
|
